کالای مرجوعی در گمرک
در فرآیندهای تجاری و بازرگانی بین‌المللی، برخی از کالاها به دلیل‌های مختلفی همچون نداشتن مجوزهای لازم، مغایرت با استانداردها یا ممنوعیت‌های قانونی، نمی‌توانند از گمرک ترخیص شوند و باید به کشور مبدا بازگردانده شوند. این کالاها که به عنوان “کالای مرجوعی” شناخته می‌شوند، ممکن است به صورت موقت یا دائمی وارد شده باشند و از پرداخت حقوق و سود بازرگانی معاف هستند. شرایط مرجوعی کالا می‌تواند شامل عدم تطابق با مقررات استاندارد، نبود مدارک مورد نیاز و یا ممنوعیت واردات باشد. برای جلوگیری از مشکلات احتمالی در مراحل ترخیص کالا از گمرک، بازرگانان باید با قوانین گمرکی آشنا بوده و از خدمات مشاوره و ترخیص کالا بهره‌مند شوند. در این مقاله، به بررسی دقیق‌تر مفهوم کالای مرجوعی در گمرک و شرایط مرتبط با آن خواهیم پرداخت.
کالای مرجوعی چیست؟
کالای مرجوعی به کالاهایی اطلاق می‌شود که به دلایل مختلفی مانند وجود عیب و نقص، عدم تطابق با سفارش اولیه یا نداشتن مجوزهای استاندارد لازم، از سوی گمرک به کشور مبدا بازگردانده می‌شوند. این دسته از کالاها معمولا در دسته‌بندی واردات و صادرات موقت قرار می‌گیرند و قابلیت ترخیص از گمرک را ندارند. به عبارتی دیگر، کالای مرجوعی کالایی است که به دلیل برآورده نکردن شرایط و معیارهای قانونی، از ورود به کشور مقصد منع‌شده‌و باید به مبدا بازگردانده شود.
دلایل مرجوعی کالاها
دلایل متعددی برای مرجوعی کالاها وجود دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجود عیب و نقص در کالا
- عدم تطابق کالا با سفارش اولیه
- عدم داشتن گواهی‌های استاندارد لازم
- کالاهای غیرمجاز
- عدم انطباق با مقررات و مشخصات گمرکی
هر یک از این عوامل می‌تواند موجب شود که کالا از سوی گمرک بازگردانده شود و وارد‌کننده موظف به پیگیری مراحل مرجوعی و بازگرداندن کالا به مبدا باشد.
تفاوت بین کالای مرجوعی موقت و دائمی
تفاوت اصلی بین کالای مرجوعی موقت و دائمی در هدف و مدت زمان بازگشت کالا به کشور مبدا است. کالای مرجوعی موقت به کالاهایی اشاره دارد که به منظور شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی، تعمیرات یا انجام آزمایشات خاص، به صورت موقت از کشور خارج‌شده‌و پس از مدت زمان معین به کشور بازگردانده می‌شوند. این کالاها پس از اتمام مدت زمان تعیین‌شده‌قابل ترخیص هستند.
در مقابل، کالای مرجوعی دائمی به کالاهایی گفته می‌شود که به دلیل عدم تطابق با شرایط قانونی، مجوزهای لازم یا مشخصات سفارش، به صورت دائمی از ورود به کشور مقصد منع‌شده و باید به کشور مبدا بازگردانده شوند. این کالاها پس از بررسی‌های لازم از سوی گمرک، قابل ترخیص نبوده و باید به مبدا بازگردانده شوند.
شرایط مرجوعی کالا از گمرک:
شرایط مرجوعی کالا از گمرک عبارت است از:
- تهیه اظهارنامه مرجوعی از طریق سامانه EPL
- مشخص کردن مدت زمان مشخص در اظهارنامه گمرکی
- رعایت قوانین و مقررات گمرکی
- پرداخت جریمه در صورت اظهار خلاف واقعیت
این شرایط و مقررات به منظور اطمینان از صحت و سقم اطلاعات ارائه‌شده‌و جلوگیری از هرگونه تخلف یا سوئاستفاده در فرآیند مرجوعی کالاها تنظیم شده‌اند.
شرایط و مقررات مرجوعی کالا
شرایط مرجوعی کالا بر اساس قوانین مرجوعی کالا، شامل حق انصراف و خیار عیب است. در صورتی که مشتری قصد مرجوع کردن کالا را داشته باشد، مسئولیت پرداخت هزینه مرجوعی کالا بر عهده او خواهد بود. قوانین مرجوعی کالا در قانون مدنی و قانون تجارت الکترونیکی تعریف‌شده‌است و شرایط دقیقی برای مرجوع کردن کالاها را مشخص می‌کند.
عدم تطابق با استانداردها
یکی از شرایطی که مشتریان می‌توانند کالا را مرجوع کنند، عدم تطابق کالا با استانداردهای اعلام‌شده‌است. اگر کالای دریافت‌شده‌دارای کیفیت پایین‌تر از استانداردهای تعیین‌شده‌باشد یا ویژگی‌های اعلام‌شده‌در توضیحات محصول را نداشته باشد، مشتری می‌تواند درخواست مرجوعی دهد. در این صورت، فروشنده موظف است هزینه مرجوعی را بر عهده بگیرد.
نبود مدارک مورد نیاز
یکی دیگر از دلایلی که می‌تواند منجر به مرجوعی کالا شود، نبود مدارک مورد نیاز همراه با کالا است. اگر کالا بدون مدارکی مانند فاکتور خرید، گارانتی یا دفترچه راهنما ارسال شود، مشتری حق دارد که کالا را مرجوع کند. برای این منظور، مشتری باید فرم مرجوعی کالا را تکمیل و به فروشنده ارسال کند تا فرآیند مرجوعی آغاز شود.
ممنوعیت‌های قانونی و مقررات واردات
ممنوعیت‌های قانونی و مقررات واردات نیز می‌تواند یکی از دلایل بازگشت کالا باشد. در صورتی که کالای وارد‌شده‌به دلیل مشکلات قانونی یا مقررات وارداتی در کشور مقصد مجاز به ورود نباشد، مشتری می‌تواند درخواست مرجوعی کند. این موضوع به ویژه در معاملات بین‌المللی و خرید از فروشگاه‌های آنلاین خارجی اهمیت دارد. در چنین مواردی، هزینه‌های مرجوعی کالا ممکن است بر عهده مشتری یا فروشنده قرار گیرد بسته به شرایط قرارداد.
نکات مهم در مرجوعی کالا از گمرک
نکات مهم در مرجوعی کالا از گمرک عبارت است از:
- مشتریان باید قبل از خرید از شرایط و ضوابط مرجوعی کالا آگاه باشند.
- تکمیل فرم‌های مخصوص مرجوعی کالا الزامی است.
- رعایت مهلت‌های تعیین‌شده‌برای درخواست مرجوعی بسیار مهم است.
اطلاع از شرایط مرجوعی کالا و استفاده از حقوق قانونی مشتریان، از اهمیت بالایی برخوردار است و مشتریان باید از این شرایط آگاه باشند تا از مزایای این حقوق بهره‌مند شوند.
فرایند و مراحل مرجوعی کالا در گمرک
مراحل اولیه درخواست مرجوعی کالا
در مرحله اول، صاحب کالا باید درخواست خود برای مرجوع نمودن کالا را به گمرک ارائه دهد. این درخواست باید شامل اطلاعات دقیقی از کالا، دلایل مرجوعی و مدارک مربوطه باشد. اظهارنامه (declaration) مخصوص نیز باید تکمیل و تسلیم شود. پس از تسلیم درخواست، گمرک بررسی‌های اولیه را آغاز می‌کند تا اطمینان حاصل کند که کالا شرایط لازم برای مرجوعی را دارد.
بررسی مدارک و مستندات
در این مرحله، مدارک و مستندات ارائه‌شده‌توسط صاحب کالا به دقت بررسی می‌شوند. این مدارک می‌توانند شامل فاکتورهای خرید، بارنامه‌ها، گواهی‌های مبدا و سایر اسناد ضروری باشند. هدف از این بررسی‌ها اطمینان از صحت اطلاعات و تطابق آن‌ها با قوانین و مقررات گمرکی است. در صورتی که هر گونه ناهماهنگی یا نقصی در مدارک مشاهده شود، گمرک از صاحب کالا درخواست اصلاح یا تکمیل مدارک را می‌کند.
انجام اقدامات قانونی
بعد از بررسی و تایید مدارک، اقدامات قانونی لازم برای مرجوعی کالا آغاز می‌شود. این اقدامات شامل پرداخت هزینه‌های گمرکی، عوارض و حقوق گمرکی مرتبط است. در صورتی که کالاها ممنوعیت‌هایی داشته باشند، صاحب کالا باید عوارض و سود بازرگانی مربوطه را نیز پرداخت کند. گمرک سپس مجوز مرجوعی کالا را صادر می‌کند و کالا برای خروج از کشور آماده می‌شود.
مراحل قانونی مرجوعی کالا
مراحل قانونی مرجوعی کالا از گمرک عبارت است از:
- تکمیل و تسلیم اظهارنامه مرجوعی
- پرداخت هزینه‌های گمرکی و عوارض
- دریافت تاییدیه‌های لازم از گمرک
- انجام مراحل اداری و اخذ مجوزهای خروج
پس از انجام تمامی این مراحل، کالا می‌تواند به صورت قطعی یا موقت به کشور مبدا یا هر کشور دیگری که صاحب کالا تعیین کرده است، بازگردانده شود. این فرایند نه تنها به تسهیل تجارت بین‌المللی کمک می‌کند بلکه اطمینان می‌دهد که قوانین و مقررات گمرکی به درستی رعایت می‌شوند.
تاثیرات مرجوعی کالا بر تجارت و بازرگانی
تاثیر بر هزینه‌ها و سودآوری
مرجوعی کالا می‌تواند تاثیرات قابل‌توجهی بر هزینه‌ها و سودآوری شرکت‌ها داشته باشد. از یک سو، هزینه‌های مرتبط با بسته‌بندی مجدد، حمل‌ونقل و نگهداری کالاهای مرجوعی می‌تواند بار سنگینی بر دوش کسب‌وکارها باشد. از سوی دیگر، کاهش درآمد ناشی از فروش کالاهای مرجوعی نیز به‌طور مستقیم بر سودآوری تاثیر می‌گذارد. به‌طور کلی، مدیریت صحیح مرجوعی کالاها و کاهش هزینه‌های مرتبط با آن می‌تواند به حفظ سودآوری تجارت کمک کند.
ریسک‌های مرتبط با مرجوعی کالا
مرجوعی کالا با ریسک‌های متعددی همراه است که می‌تواند مشکلاتی را برای شرکت‌ها ایجاد کند. یکی از این ریسک‌ها، نداشتن گواهی استاندارد محصول است که ممکن است منجر به مشکلات گمرکی و تاخیر در ترخیص کالا شود. همچنین، نبود مدارک لازم مانند فاکتور فروش و گواهی اصالت می‌تواند روند مرجوعی کالا را پیچیده‌تر کند و به خسارات مالی منجر شود. به علاوه، احتمال آسیب دیدن کالاها در هنگام حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی نیز از جمله ریسک‌های مرتبط با مرجوعی کالا است که باید مد نظر قرار گیرد.
راهکارهای کاهش مشکلات مرجوعی
برای کاهش مشکلات مرجوعی کالا، راهکارهای متعددی وجود دارد که می‌تواند به بهبود فرآیندهای مرجوعی کمک کند. یکی از این راهکارها، ارائه اطلاعات کافی به مشتریان در زمینه قوانین و مقررات گمرکی است. این اطلاعات می‌تواند از بروز مشکلات مرتبط با مرجوعی کالا جلوگیری کند و فرآیند بازگشت کالا را تسهیل کند. همچنین، تاکید بر اهمیت داشتن مدارک لازم مانند فاکتور فروش، گواهی اصالت و برچسب‌ها نیز از دیگر راهکارهای مهم است.
اهمیت ردیابی کالای برگشتی
اهمیت ردیابی کالای برگشتی عبارت است از:
- استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته برای ردیابی و مدیریت کالاهای برگشتی
- انجام مزایده و فروش اموال تملیکی کالای متروکه برای تسریع در روند بازگرداندن کالا
- ایجاد سیستم‌های کارآمد برای پیگیری وضعیت کالاهای برگشتی و کاهش زمان بازگشت
شناخت دقیق از تاثیرات مرجوعی کالا بر تجارت و بازرگانی و اجرای راهکارهای مناسب می‌تواند به بهبود کارایی و کاهش مشکلات مرتبط با مرجوعی کالا کمک کند. این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند نقش مهمی در حفظ سودآوری و پایداری کسب‌وکارها ایفا کند.
نکات کلیدی برای جلوگیری از مرجوعی کالا
آشنایی با قوانین و مقررات گمرکی
یکی از اصول اساسی برای جلوگیری از مرجوعی کالا، آشنایی کامل با قوانین و مقررات گمرکی است. این قوانین شامل شرایط و مقررات واردات و صادرات، تعرفه‌های گمرکی و مستندات مورد نیاز برای ترخیص کالا می‌شود. آگاهی از این مسائل می‌تواند به کاهش مشکلات و هزینه‌های مرتبط با برگشت کالاها کمک کند. علاوه بر این، آشنایی با قوانین گمرکی می‌تواند به بهبود روند ترخیص کالا و تسهیل در فرآیند واردات و صادرات کمک کند.
استفاده از خدمات مشاوره و ترخیص کالا
استفاده از خدمات مشاوره و ترخیص کالا یکی دیگر از روش‌های موثر برای جلوگیری از مرجوعی کالاها است. این خدمات می‌توانند به خرده‌فروشان و تجار کمک کنند تا فرآیندهای پیچیده گمرکی را به درستی انجام دهند و از مشکلاتی که ممکن است منجر به برگشت کالا شود، جلوگیری کنند. مشاوران حرفه‌ای می‌توانند راهنمایی‌های ارزشمندی ارائه دهند که به کاهش هزینه ترخیص کالا از گمرک و زمان مورد نیاز برای ترخیص کالا کمک می‌کند. علاوه بر این، آن‌ها می‌توانند در تهیه و تکمیل مدارک مورد نیاز نیز یاری رسانند.
ارائه مدارک کامل و دقیق
یکی از مهم‌ترین اقدامات برای کاهش نرخ برگشتی محصولات، ارائه مدارک کامل و دقیق است. این مدارک باید شامل تمام اطلاعات لازم درباره محصول، قیمت، وزن، مشخصات فنی و سایر جزئیات مورد نیاز برای ترخیص کالا باشد. مدارکی که ناقص یا نادرست باشند، می‌توانند منجر به مشکلاتی چون تاخیر در ترخیص و در نهایت برگشت کالا شوند. در همین راستا، استفاده از سیستم‌های مدیریت مدارک الکترونیکی می‌تواند به بهبود دقت و کامل بودن مدارک کمک کند.
اقدامات تکمیلی برای جلوگیری از مرجوعی کالا
اقدامات تکمیلی برای جلوگیری از ترخیص کالا از گمرک عبارت است از:
- ارائه تصاویر و توضیحات دقیق از محصولات به مشتریان
- بسته‌بندی ایمن و مناسب برای حمل‌ونقل
- تایید آدرس مشتریان قبل از ارسال کالا
- ایجاد گزینه‌های تماس برای مشاوره فردی به مشتریان
با رعایت این نکات کلیدی، می‌توان نرخ مرجوعی کالاها را به حداقل رساند و به افزایش رضایت مشتریان و کاهش هزینه‌های مرتبط با برگشت کالاها دست یافت.
نتیجه گیری
مسئله مرجوعی کالا در گمرک یکی از جوانب حیاتی تجارت بین‌المللی است که می‌تواند تاثیرات گسترده‌ای بر هزینه‌ها و سودآوری شرکت‌ها داشته باشد. آگاهی از تعریف و مفهوم کالای مرجوعی و شناخت شرایط و مقررات مربوط به آن، به تجار و شرکت‌ها کمک می‌کند تا از مشکلات احتمالی جلوگیری کنند. همچنین، درک دقیق مراحل و فرایند مرجوعی کالا در گمرک و تاثیرات آن بر تجارت و بازرگانی، می‌تواند به بهبود عمل‌کرد شرکت‌ها در مدیریت کالاهای وارداتی و صادراتی کمک کند. در نهایت، رعایت نکات کلیدی مانند آشنایی با قوانین گمرکی و استفاده از سیستم‌های مدیریت مدارک الکترونیکی، می‌تواند نقش مهمی در کاهش احتمال مرجوعی کالا و افزایش کارایی و دقت در عملیات تجاری داشته باشد.
